Euro Millions: Unieke kans, misleiding of ... oplichting (4)

Naar aanleiding van het verhaal over een lotterijwinnaar in de Standaard, wil ik eens de kansen berekenen op winst met dergelijke loterijen. Euro Millions is een loterijspel dat in vele landen van Europa gespeeld wordt en waarbij de grote pot minimum 10 miljoen euro bedraagt en kan oplopen tot boven de 100 miljoen euro.

Het grappige is dat hoe hoger de pot wordt (omdat die de week ervoor niet uitgekomen is), hoe hoger de inzetbedragen en aantal deelnemers worden. Alsof velen hun neus ophalen omdat er eerder slechts 10 miljoen euro in de hoofdpot zat. Mijn nieuwsgierigheid gaat uit naar wat die extra spelers in gedachten hebben met de extra winst als hun eerste 10 miljoen euro verteerd zijn. Hoeveel rijker ben je met 100 miljoen dan met 10 miljoen als je nog nooit een fractie daarvan bij elkaar gezien hebt.

De lotto zelf is heel eenvoudig: Er worden 5 balletjes getrokken uit een totaal van 50 en 2 sterren uit een totaal van 9. 7 juiste cijfers geven dan de hoofdprijs. Wat zijn de kansen na het vallen van de eerste bal:

1. Eerste bal: 5 kansen op 50, betekent 10%. Dit betekent eenvoudigweg dat na het vallen van de eerste bal reeds 90% van de spelers hun dromen kunnen opbergen. Voor 90% is het al over en out met nog 6 cijfers te gaan:

2. Tweede bal: 4 kansen op 49. Dit betekent dat na 2 ballen reeds meer dan 99% uitgespeeld is of minder dan 1% die nog in de running is. Nog 5 ballen te gaan:

3. Derde bal : 3 kansen op 48. Uitgespeeld: 99,9.. %

4. Vierde bal : 2 kansen op 47 : 99,99..%

5. Vijfde bal: 1 kans op 46: Maken geen kans meer op winst: 99,999..%. Dit betekent dat zo goed als iedereen reeds de handdoek heeft mogen gooien en er moeten nog steeds 2 sterren getrokken worden. De sterren zijn cijfers van 1 tot 9.

6. Eerste ster: 2 kansen op 9.

7. Tweede ster: 1 kans op 8. Na deze laatste ster zijn 99,99999..% uitgespeeld of is de kans 0,00000131% op winst van de hoofdprijs. Zeg nu zelf: Ziet u al de reclames op radio en tv:

Waag uw kans op Euro millions! Wordt multimiljonair! Nooit meer werken! Uw kans is maar eventjes 0,00000131%. Nergens heeft u meer geluk nodig dan hier!

Hoe? U heeft deze slogans nog nooit gehoord? Daarom ook is de reclame die u wel hoort, misleiding op grote schaal en oplichting zelfs. Brood en spelen. Zijn 90% van de particulieren verliezers op de beurs, dan zijn 99,99..% van de lottospelers verliezers. Natuurlijk gaat een regelmatige speler af en toe een kleinere prijs in de wacht slepen, maar op de lange termijn zal hij altijd verliezen. De kans dat u die grote winnaar bent, blijft iedere week… 0,0000013%. Misschien moeten ze naar analogie met de sigarettepakjes op het lottoformulier de volgende tekst vermelden: “De kans dat u geld verliest, is vele malen groter dan dat u er wint.”

Ik weet niet als u die toestellen met muntjes kent in lunaparken? Je hebt verschillende niveau’s waarop stapels muntjes en andere gadgets liggen. Door heen en weer bewegende schuivertjes vallen, doordat u bovenaan steeds muntjes bijgooit, andere muntjes naar een lager niveau. Als u geluk hebt, kan er een gans stapeltje naar beneden vallen. Als ze uiteindelijk van het laagste niveau afvallen, komen ze in het bakje onderaan terecht waar je ze kunt oprapen en “uw winst” binnenrijven. Wat minder opvalt, is dat veel muntjes verdwijnen langs de zijkant en nooit in het onderste bakje terechtkomen. Zo is de totale som van alle ingeworpen muntjes altijd veel groter dan het terug op te rapen muntjes. De lunapark (of kermis) eigenaar kan ’s avonds zijn winst tellen.

De loterij is eigenlijk hetzelfde. Het ingelegde bedrag is altijd veel groter dan het uitgekeerde (ong. 50%). Het netto resultaat voor de spelers is dus altijd dik negatief. Zoals bij beursorders geld bij de brokers en beurzen blijft plakken, zo blijft bij de lotto veel inleg plakken bij de distributie en de organisatie (28%) en … de overheid (22%). Deze laatste verbiedt over het algemeen kansspelen, tenzij … ze ze zelf organiseert. De overheid speelt dan Sinterklaas met de rest voor sportsponsering en goede doelen subsidiëring.

Wie voor de kik op de lotto speelt, hoeft dit niet te laten. Zolang je je leven maar niet laat afhangen van die ene piepkleine kans. Het bespaart u een wekelijkse ontgoocheling. Al te dikwijls zie je mensen hun laatste geld aan lotto of andere krasbiljetten spenderen. Ook gepensioneerden. Alsof ze toch wanhopig de slag willen slaan waarin ze in hun leven niet geslaagd zijn. Zo heb ik nog een anekdote over krasbiljetten.

Nog niet zo lang geleden is een winkelierster van een krantenboetiekje failliet verklaard. Ze had er niets beter op gevonden alle krasbiljetten die in haar winkel ter verkoop lagen … zelf af te krabben. Hopelijk heeft ze toch tijdens het krassen haar pleziertje gehad.

Nicolas Flamel: beweerde goud te kunnen maken: oplichting deel 3

In mijn vorig artikel over Egyptenaren en Babyloniers was al duidelijk geworden hoe bepalend goud in die maatschappijen was. Iedere ontdekking uit die periode maakt duidelijk hoe hoogstaand beide maatschappijen waren. Vele duizenden jaren later bleef daar niet veel meer van over. Het dieptepunt in onze recentere geschiedenis waren ongetwijfeld de Middeleeuwen. Eén van de schaarse hoogtepunten in die donkere periode waren vast en zeker de alchemisten.

Nicolas Flamel

Eeuwenlang waren ze op zoek naar 2 doelen: Onsterfelijkheid en het maken van … goud. Zijn het nu rijke of arme periodes uit onze geschiedenis, steeds maar weer maakt goud er een belangrijk deel van uit. Was het in de Oudheid nog relatief in overvloed, in de Middeleeuwen was het zeer schaars en dit bracht (pseudo)wetenschappers op het idee om goud te maken via chemische reacties. Wie goed opgelet heeft in de chemische les weet nu dat dit onmogelijk is, maar in de ongeschoolde Middeleeuwen konden oplichters de mensen van alles wijsmaken.

Wie schoolgaande jeugd heeft, zal ongetwijfeld al van Nicolas Flamel gehoord hebben. Flamel was een Franse alchemist die zijn ganse leven op zoek was naar onsterfelijkheid. Hij beweerde die met de Steen der Wijzen gevonden te hebben, deze steen werd gebruikt in het eerste boek van Harry Potter. De legende verhaalt dat Flamel, geboren in 1330, nu nog altijd rondloopt. Dit wordt mede gevoed doordat zijn graf in 1418 … leeg bleek te zijn. Waar hebben we dat nog gehoord?

Alchemisten: Wetenschappers of charlatans? Het zal altijd een discussie blijven. Het verhaal gaat ook dat Flamel goud kon maken uit kwik. Onmogelijk natuurlijk omdat chemie enkel op elektronen inwerkt en nooit op het aantal protonen en neutronen in de kern en net dat laatste is bepalend voor een chemisch element. Ondanks dat vele jaren (eeuwen) later vele valse verhalen aan Flamel gelieerd werden, mag je er toch vanuit gaan dat hij wellicht zelf rotsvast geloofde in het maken van goud en het bereiken van onsterfelijkheid. Toen hij er niet in slaagde, bleef hij volhouden dat hij het kon en maakte hij zijn tijdsgenoten van alles wijs.

De onwetendheid in de Middeleeuwen maakte vanzelfsprekend de weg vrij voor allerlei charlatans. Toch hebben de alchemisten hun verdiensten. Eigenlijk waren daar best veel intelligente mensen bij en kan men alchemie omschrijven als een mengeling van filosofie en wetenschappen. Isaac Newton, gekend als 1 van de grootste genieën aller tijden, was eveneens een alchemist. Uiteindelijk was alchemie niets anders dan de menselijk drang om vooruit te komen. Ongetwijfeld hebben ze een belangrijke rol gespeeld om de mensheid te helpen ontsnappen uit de donkere tijden en lagen ze aan de basis van de Verlichting, die het begin vormde van onze moderne beschaving.

En toch is het mogelijk om goud te maken uit een andere stof: Transmutaties heet dat. Ik ben ooit in het C.E.R.N. geweest in Genève, waar zowat de grootste deeltjesversneller (is kilometers lang) op aarde staat. Met dit apparaat kan men elementaire deeltjes (protonen, neutronen, elektronen) met hoge snelheid afschieten op de kernen van een bepaalde stof, waardoor je de samenstelling van die kernen kan veranderen en dientengevolge dus het chemisch element. Volgens de ingenieurs echter rijzen er onoverkomelijke problemen: De benodigde energie en de benodigde tijd zijn veel te groot om een meetbare hoeveelheid goud te maken. Tevens zou je zoveel radioactieve nevenprodukten krijgen, dat het zo goed als onmogelijk is om dit praktisch onder controle te krijgen, maar theoretisch zou het kunnen.

Dat het onmogelijk bleek om goud via alchemische (of kernfysische) weg te maken, draagt alleen maar bij tot de schaarste ervan. Hierdoor blijft goud een mythisch product en ik zie geen enkele reden waarom goud niet een bepalende factor in de menselijke geschiedenis zou blijven. Mensen veranderen niet. Hoe hoog (of laag) de beschaving ook is. Goud heeft de mensheid reeds 5000 jaar in de ban, tot nader bericht zal dat ook de volgende 5000 jaar zo zijn. Wie de steen der wijzen in zijn bezit heeft, zal ….

Een gouden babylonisch verhaal

Geen enkel goed heeft meer aantrekkingskracht op de mens uitgeoefend als GOUD. Reeds in de Oudheid hadden de Egyptenaren en Babyloniers de koorts goed te pakken. Menig Farao maakte indruk op de andere heersers door te pronken met zijn “gouden” paleizen. De talrijke goudmijnen in Nubië (zuidelijk Egypte) legden de Farao geen windeieren. De naam van de streek betekent letterlijk goudgebied (nub= goud in het arabisch). Dit Egyptisch goud was zo gegeerd door de naburige landen dat die letterlijk bereid waren hun mooiste koningsdochters te reserveren voor de Farao in ruil voor goud.

Toen het goud zo’n 4 à 5 duizend jaar geleden algemeen aanvaard werd als betaalmiddel kon de Farao zijn pret niet meer op. Hij hoefde het slechts door zijn slaven te mijnen en verzekerde zich daardoor van een voortdurende bron van inkomsten. De overvloed aan goud was zodanig dat ze er grote hoeveelheden van meenamen in hun graf. Het verhaal van Toetanchamon is overbekend. In de duizenden jaren die erop volgden, werd het plunderen van de graven een nationale sport waar zelfs de doodstraf niet tegen bestand was. Wie erin slaagde een koningsgraf te vinden, was op slag steenrijk.

Maar ook de Farao’s zelf waren niet altijd zuiver op de graat. Tussen de Farao en de Babylonische Majesteit bestond er een levendige correspondentie. Egyptenaren waren niet zo’n vechtersbazen en kochten de vrede meestal af met goud. De Babyloniers waren zich daar terdege van bewust. Ze schreven de Farao aan om hem hun koningsdochter aan te bieden. Ze zouden haar schenken voor ZOVEEL GOUD als dat de Farao missen kon. Hoe meer goud, hoe groter de achting van de Babyloniers voor de Farao zou zijn. Tussen de lijnen door ging het natuurlijk om veel meer dan de koningsdochter. De volledige relatie tussen beide landen stond op het spel. Menig keer waren de Babyloniers niet tevreden omdat het goud te laat kwam of er te weinig van gestuurd werd. Dit was een grove belediging voor hen en er kon geen sprake zijn om op die manier hun koningsdochter aan de Farao te schenken. Uiteindelijk kwam er meestal een deal waarbij beide partijen tevreden waren.

Toch was het soms kantje boord. Vooral als de zending goud van de Farao DE PROEF IN DE SMELTOVEN niet had doorstaan. Het goud bleek soms maar 1/4de van de aangegeven waarde te hebben. De zwaar verontwaardigde Babyloniers schreven terug dat ze maar niet konden geloven dat hun broeder hun vriendschap zo minachtte.

Deze feiten die zich duizenden jaren geleden afspeelden, zouden zich nog ontelbare keren herhalen. Toen in West-Europa gouden munten werden geslagen, bevatten deze munten steeds minder goud en steeds meer minderwaardige metalen. Zo had de dinar (uitgegeven door de Saracenen in Spanje) oorspronkelijk 4,2 gram goud. Enkele eeuwen later was dat voor dezelfde dinar nog slechts 0,9 gram. Wie dacht dat vervalsen en inflatie een recent verschijnsel is…

Ook de dollar heeft (had) een gouden randje. De naam dollar was de oorspronkelijke naam voor een ounce zilver. Deze munten werden uitgegeven door graaf Schlick uit het Joachimsthal. Deze waren van een uitzondelijke goede kwaliteit en waren gekend onder de naam Joachims thalers (uiteindelijk vervormd tot dollar). Later werd de Amerikaanse dollar gelijkgesteld aan een gewichtseenheid: 1/20,67ste van een ounce goud, net zoals een pound 1/4de was van een ounce goud. Daarom is het verkeerdelijk te stellen dat een ounce goud 20,67 dollar waard was, enkel het omgekeerde is juist. Deze verhouding bleef officieel geldig tot de Gold Reserve Act van 1934. Toen het papieren dollargeld losgekoppeld werd van het goud, weten we allemaal wat er gebeurd is. 75 jaar later is de papieren dollar nog slechts 1/900ste van een ounce goud waard, een inflatie van maar liefst 4500%.

De Babyloniers zouden zich hier niet laten aan vangen hebben. Zij wilden niets minder dan goud, PUUR GOUD.

Bankroet: Chapter 11 of Chapter 7

Bij de faillissementregels in Amerika hebben ze 2 belangrijke hoofdstukken. Het minder bekende Chapter 7, wat de directe liquidatie van een bedrijf inhoudt en Chapter 11, bijna vergelijkbaar met wat wij als surseance van betaling (NL) of een gerechtelijk akkoord (B) kennen. Bijna, want de verschillen zijn toch behoorlijk.

Chapter 7 of the Bankrupty Code behandelt het volledige faillissement van een onderneming. Deze laatste houdt op als zijnde te bestaan en de aanwezige waarde wordt per opbod verkocht om zoveel als mogelijk de schuldeisers te vergoeden. In het beste geval kan het in zijn geheel overgenomen worden. Mocht er nog een restwaarde overblijven als alle schulden voldaan zijn, wordt dit uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Chapter 11 of surseance van betaling is een poging om de onderneming te redden van een volledig bankroet. Dit heeft de volgende voordelen:

1. De eventuele economische waarde van het bedrijf wordt gevrijwaard.
2. Aandeelhouders blijven perspectieven hebben om in de toekomst terug geld te verdienen.
3. Werknemers kunnen hun job behouden.
4. Schuldeisers hebben de mogelijkheid om meer schuld terug te vorderen in de toekomst dan bij een onmiddellijke faling.

Jammer genoeg heeft dit laatste systeem een slechte naam bij ons. Men spreekt hier van de laatste stap voor het faillissement. Dit heeft zo zijn redenen. Men wacht veel te lang om het concordaat aan te vragen vanwege de vicieuze cirkel. Na de aanvraag komt het bedrijf nog meer in de problemen:

• Leveranciers stoppen met leveren (hier hebben we geen leveringsplicht) of leveren enkel nog tegen voorafbetaling aan een hogere prijs.
• Banken snijden de kredietlijnen af en zullen leningen direct opeisen (de kleine lettertjes, je kent dat wel).
• Bedrijven met een gerechtelijk akkoord kunnen ook niet genieten van een soepeler arbeidsrecht, wat wel kan na een faillissement.
• Uiteindelijk lopen ook klanten weg wegens de onzekerheid.

Daarom wacht men zo lang mogelijk om de aanvraag in te dienen en dan is het meestal te laat. In Nederland zou 98% van de bedrijven die surseance van betaling aanvragen, alsnog in faling gaan.

In de angelsaksische landen werkt Chapter eleven veel beter. De kans dat er meer waarde wordt gecreëerd door het bedrijf zijn activiteiten onder Chapter 11 te laten verder zetten, dan bij een liquidatie, ligt een stuk hoger dan bij ons. Bedrijven in de USA roepen veel eerder deze procedure in dan bij ons omdat de bescherming veel groter is. Leveranciers zijn verplicht om te blijven leveren, allerhande contracten kunnen worden geannuleerd, lopende rechtszaken worden stilgelegd, de statuten van de werknemers kunnen gemakkelijker gewijzigd worden, enz.

Er is echter ook veel kritiek op dit systeem. De 2 grootste klachten zijn concurrentievervalsing en het belonen van diegene die het niet verdienen. Concurrentievervalsing is duidelijk: Concurrenten strijden niet langer met dezelfde wapens door de hierboven aangehaalde elementen. Verder geeft chapter 11 aanleiding tot slecht management. Het is duidelijk dat Amerikaanse bedrijven hierop speculeren en te weinig moeite doen om tijdig te herstructureren. Uiteindelijk blijven goedmenende leveranciers achter met een pak niet-betaalde schulden en kan de slecht geleide onderneming na gemakkelijke saneringen gewoon terug verder doen.

De grootste faillissementen onder chapter 11:

De 2 grootste waren vorig jaar: Lehman Brothers 639 miljard en Washington Mutual met 328 miljard aan activa. Nr 3 en 4 zijn Worldcom en Enron begin deze eeuw. Het grootste faillissement voor 2000 was Texaco met 68 miljard. Merk op dat dit slechts 1/10de was van Lehman.